W listopadzie uchwalono nowelizację ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych, potocznie zwanej ustawą antyzatorową.

Co reguluje ustawa antyzatorowa?

 Ustawa określa szczególne uprawnienia wierzyciela i obowiązki dłużnika w związku z terminami zapłaty w transakcjach handlowych, skutki niewykonania takich obowiązków oraz postępowanie w sprawie nadmiernego opóźniania się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych. Jej celem jest więc przeciwdziałanie zatorom płatniczym we wszystkich rodzajach stosunków gospodarczych. Co istotne jedną z pierwszych zmian wprowadzonych nowelizacją jest doprecyzowanie zakresu zastosowania ustawy – nie będzie miała ona zastosowania do długów objętych postępowaniem upadłościowym bądź restrukturyzacyjnym od dnia ogłoszenia upadłości lub otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego.

Przyczyny nowelizacji

Jak wskazuje Ministerstwo Rozwoju i Technologii, ustawa jest odpowiedzią na aktualne potrzeby firm zwłaszcza te należące do sektora MŚP. W niedawnym czasie miała już miejsce duża nowelizacja ustawy antyzatorowej, zobowiązała ona resort gospodarki do monitorowania wprowadzonych rozwiązań. Obecna nowelizacja ma więc na celu zwiększenie skuteczności wcześniej wdrożonych mechanizmów i narzędzi,  nadaje także Prezesowi UOKiK nowe kompetencje pomagające w walce z zastojami płatniczych.

Uproszczenie obowiązków sprawozdawczych

Zmianie uległo kilka istotnych elementów, w tym przepisy dotyczące sprawozdań o stosowanych terminach zapłaty w transakcjach handlowych. Obecnie w sprawozdaniach nie trzeba ujmować już m.in.:

• transakcji handlowych dotyczących działalności ubezpieczeniowej i restrukturyzacyjnej,
• świadczeń przedterminowych,
• transakcji zawieranych pomiędzy spółkami w ramach jednej grupy kapitałowej.

Zmienił się także termin na złożenie wzmiankowanego sprawozdania ministrowi właściwemu do spraw gospodarki drogą elektroniczną (termin styczniowy został wydłużony do 30 kwietnia). Ograniczono także znacząco zakres podmiotów objętych obowiązkiem sprawozdawczym w zakresie stosowanych terminów zapłaty w transakcjach handlowych. Obejmuje on jedynie podatników  innych niż podatkowe grupy kapitałowe, u których wartość przychodu uzyskana w roku podatkowym przekroczy równowartość 50 mln euro. Dodatkowo z  tego obowiązku zostały zwolnione niektóre podmioty lecznicze (podmioty publiczne i samorządowe spółki kapitałowe).

Oświadczenia o statusie dużego przedsiębiorcy

Dotychczas oświadczenie te należało składać każdorazowo, w momencie zawarcia poszczególnej transakcji.  Aktualnie wystarczy złożyć oświadczenie drugiej stronie jednokrotnie (przy zawarciu pierwszej transakcji). W przypadku zmiany statusu oświadczenie należy zaktualizować w pierwszej kolejnej transakcji zawartej pomiędzy stronami.

Pozostałe zmiany

Inną kwestią, którą Ministerstwo określiło jako zasadniczy obszar, w którym powinny zostać wdrożone zmiany, jest zwiększenie efektywności postępowań w sprawie nadmiernego opóźniania się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych. Zmianie uległa także definicja nadmiernego opóźnienia się ze spełnieniem świadczeń pieniężnych.  Decydującym aspektem jest obecnie jedynie wymagalna suma wartości świadczeń pieniężnych niespełnionych oraz spełnionych po terminie przez dany podmiot, wynosząca co najmniej 2 000 000 złotych w okresie 3 kolejnych miesięcy.

Materiał źródłowy:

• ustawa o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych,
• nowelizacja ustawy,
• Stanowisko Ministerstwa.

Autorka: Marta Gajda

Redakcja merytoryczna: Klaudia Orpik