Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw w dniu 27 września 2022 r. wpłynął do Sejmu.

Projekt ma na celu uproszczenie obecnie obowiązujących procedur, co w konsekwencji ma zmniejszyć obłożenie sądów pracą oraz skrócić czas trwania prowadzonych postępowań.

Poniżej omówiono najistotniejsze z projektowanych uregulowań:

• Właściwość rzeczowa sądów okręgowych (podniesienie progu do 100 000,00 zł)

Istotną zmianą mającą znaczący wpływ na procedurę cywilną jest podniesienie progu wartość przedmiotu sporu decydującej o właściwości rzeczowej sądu okręgowego z 75.000 zł do 100.000 zł. Poprzednie uregulowanie tej kwestii istnieje w polskim porządku prawnym od 2005 roku, natomiast od tego czasu wiele się zmieniło pod względem ekonomicznym m.in. za sprawą procesów inflacyjnych, przez co straciło ono na aktualności. Istotna zdaje się być również zmiana progu kwotowego spraw bagatelnych do 4.000 zł, gdyż doprowadzi to do przyśpieszenia postępowania uproszczonego, w którym nie trzeba sporządzać rozbudowanych uzasadnień oraz nie ma możliwości uchylenia wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania.

• Poszerzenie katalogu niedopuszczalnych wniosków o wyłączenie sędziego

Jednym z najważniejszych rozwiązań, które przewiduje Projekt jest poszerzenie katalogu niedopuszczalnych wniosków o wyłączenie sędziego, co stanowi wyraz wprowadzonego Ustawą nowelizującą zakazu nadużycia prawa procesowego przez stronę. Intencją proponowanego art. 531 § 1 KPC jest wykluczenie praktyki nagminnego składania wniosków o wyłączenie wszystkich sędziów danego wydziału, czy całego sądu, również gdy sędziowie ci nie są w żaden sposób zaangażowani w prowadzenie sprawy. Jak wynika z uzasadnienia Projektu: przyjęcie, że niedopuszczalne jest złożenie wniosku o wyłączenie sędziego, który nie jest członkiem składu orzekającego, powinno przyczynić się do przyspieszenia postępowań. Jest to dodatkowo uzasadnione faktem, że sprawy przydzielane są sędziom w drodze losowania, a na gruncie przepisów ustrojowych istnieją dodatkowe rozwiązania gwarantujące niezmienność składu.

• Sformalizowanie struktury pism profesjonalnych pełnomocników

Projekt przewiduje także określenie minimalnych wymogów co do struktury pism wnoszonych przez profesjonalnych pełnomocników. Po wejściu w życie Projektu, wnioski dowodowe zgłoszone jedynie w uzasadnieniu pisma procesowego, nie będą wywoływać skutków, jakie ustawa wiąże ze złożeniem ich przez stronę, gdyż pismo powinno zawierać wyraźnie wyodrębnione oświadczenia, twierdzenia oraz wnioski, w tym dowodowe. Co więcej, jeżeli pismo procesowe wniesione przez profesjonalnego pełnomocnika nie może otrzymać prawidłowego biegu wskutek niezachowania warunków formalnych, przewodniczący zwróci pismo bez wezwania do jego poprawienia lub uzupełnienia.

Nadto, za pośrednictwem Projektu dojdzie do uproszczenia zasady uzasadniania i doręczania stronom postanowień, które zostały wydane na posiedzeniu niejawnym, a także ich zaskarżania. Projekt wprowadza także zakaz złożenia ponownego wniosku o wznowienie postępowania opartego na tych samych podstawach, wniesionego przez tą samą stronę oraz dotkniętej brakami skargi na przewlekłość postępowania, która zawiera te same braki, co skarga już wcześniej odrzucona. Analogiczny zakaz dotyczyć będzie składania ponownego wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych oparty na tych samych okolicznościach.

Nowe uregulowania wprowadzone omówionym Projektem wejdą w życie po 3 miesiącach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw, za wyjątkiem poszczególnych przepisów, które zaczną obowiązywać po 9 miesiącach od ogłoszenia.

Źródła:

1. https://www.sejm.gov.pl/sejm9.nsf/agent.xsp?symbol=RPL&Id=RM-0610-124-22
2. https://www.gov.pl/web/premier/projekt-ustawy-o-zmianie-ustawy–kodeks-postepowania-cywilnego-oraz-niektorych-innych-ustaw-przedlozony-przez-ministra-sprawiedliwosci
3. https://www.gov.pl/web/sprawiedliwosc/przygotowane-w-ministerstwie-sprawiedliwosci-rozwiazania-przyspiesza-i-usprawnia-postepowania-cywilne

Autorka: Magdalena Węgrzyn