Chińska Centralna Komisja Kontroli Dyscypliny podała do wiadomości publicznej nowe wytyczne w zakresie przeciwdziałania przestępstwu korupcji. Mowa jest o nowych instytucjach – postępowaniu ugodowym oraz „czarnej liście”. W następstwie znowelizowanej ustawy karnej, opublikowanej 1 marca 2021 r., nowe wytyczne wskazują na odejście od dotychczasowego podejścia władz ChRL, które zakładało koncentrację dochodzeń głównie w stosunku do odbiorców łapówek. Aktualne zmiany pozwalają stwierdzić, iż egzekwowanie prawa, odbywać się będzie przede wszystkim w stosunku do osób wręczających łapówki, jednak z uwzględnieniem ochrony uzasadnionych interesów biznesowych.

***

Inną ważną zmianą jest opracowanie tzw. third-party mechanism. Po raz pierwszy Chiny wdrożyły kompleksowy mechanizm ochrony prawa, którego istota sprowadza się do niepodejmowania działań ukierunkowanych na ściganie w celu nadzoru i oceny przedsiębiorstw zamieszanych w sprawy karne przez strony trzecie. Opisywany mechanizm ma na celu złagodzenie negatywnych konsekwencji przekupstwa przy jednoczesnej ochronie praw i interesów przedsiębiorstwa, do momentu wydania decyzji przez organy ścigania.

Rozwiązywanie problemów związanych z przestępstwem łapownictwa w drodze ugody, staje się coraz powszechniejsze, a wiele jurysdykcji wdrożyło mechanizmy odraczające ściganie lub podobne instrumenty ugodowe. W tym zakresie wytyczne podnoszą również możliwość tzw. carbon copy prosecutions w sytuacji, gdy firma zawrze ugodę z zagranicznym organem w sprawie zarzutów o łapownictwo na terenie Chin.

Firmy powinny być świadome, że przyznanie się do zarzutów łapownictwa w Chinach innemu organowi, na przykład władzom USA lub Wielkiej Brytanii, może prowadzić do umieszczenia ich na „czarnej liście” i w konsekwencji – ścigania na terenie Chin. Warto w tym miejscu zauważyć, iż od dnia wejścia w życie amerykańskiej ustawy o zagranicznych praktykach korupcyjnych (ang. Foreign Corrupt Practices Act), więcej egzekucyjnych działań podejmowanych przez organy Stanów Zjednoczonych dotyczyło domniemanego przekupstwa w Chinach niż w jakimkolwiek innym kraju.

Zgodnie z opublikowanymi wytycznymi, na „czarnej liście” będą umieszczane osoby fizyczne i firmy, jeśli okaże się, że wręczały łapówki w Chinach – czy to urzędnikom publicznym, czy osobom prywatnym. W efekcie znajdujący się na „czarnej liście” nie będą mogli prowadzić w Chinach działalności biznesowej. Wytyczne nie precyzują jeszcze czasu, przez który wskazane podmioty będą figurowały na „czarnej liście”. Na obecnym etapie prac Komisja opracowuje szczegółowe przepisy dotyczące systemu „czarnej listy”. Zmiany pozwalają jednakże przyjąć, że organy będą bardziej rygorystyczne w uznawaniu okoliczności łagodzących, rezygnując tym samym od dotychczasowego podejścia, zgodnie z którym, co do zasady, okoliczności łagodzące uwzględnia się, jeśli osoba wręczająca łapówkę aktywnie współpracuje przy dochodzeniu albo sama zgłasza nadużycia.

***

Inicjowane reformy stanowią wyraźny sygnał, że Chiny są zaangażowane w budowanie kompleksowego systemu antykorupcyjnego, a przestępstwo łapownictwa będzie przedmiotem wzmożonej kontroli. Przy wdrażaniu nowych przepisów większy nacisk zostanie położony na wykorzystanie systemu „czarnej listy”. Firmom prowadzącym działalność w Chinach zaleca się skorzystanie z okazji, aby dokonać przeglądu swoich systemów zgodności i zapoznać się ze wskazówkami dotyczącymi nowego mechanizmu – third-party mechanism – oraz kształtującego się systemu „czarnej listy”.

Źródło:

• https://fcpablog.com/2022/01/04/three-things-to-know-about-chinas-new-anti-bribery-guideline/
• https://law.asia/anti-corruption-regime/