27 października 2022 roku Sejm uchwalił ustawę o zakupie preferencyjnym paliwa stałego dla gospodarstw domowych. Regulacja jest reakcją na unijny i krajowy wzrost cen nośników energii, który jest skutkiem zwiększonego popytu na wszystkie paliwa.

Ustawa wraz z towarzyszącymi jej rozporządzeniami (Rozporządzenie Ministra Aktywów Państwowych w sprawie wykazu podmiotów uprawnionych do prowadzenia sprzedaży gminom paliwa stałego oraz w sprawie ilości paliwa stałego dostępnej dla jednego gospodarstwa domowego w ramach zakupu preferencyjnego) weszła w życie dzień po jej ogłoszeniu – 3 listopada 2022 r.

Zawarta w ustawie propozycja ma na celu przede wszystkim wsparcie polskich gospodarstw domowych, których głównym źródłem ciepła są instalacje zasilane węglem kamiennym, zapewniając im dostęp do tego surowca i wspomagając ich budżet poprzez ograniczenie konieczności nabywania węgla na zasadach rynkowych, co wiąże się z wyższą niż proponowana w ustawie ceną. Sezon grzewczy 2022-2023 w założeniach ma więc dzięki temu charakteryzować się akceptowalnymi społecznie cenami, co w porównaniu z aktualną ceną rynkową węgla oscylującą wokół 2,7 – 3,5 tys. złotych za tonę jest niewątpliwie atrakcyjnym założeniem.

Korzystają samorządy

Ustawa jest wsparciem rządowym dla samorządów, które dzięki regulacjom będą mogły zakupić węgiel kamienny od importerów za cenę, która nie może przekroczyć 1,5 tys. złotych brutto za tonę. Współpracę z gminami w zakresie rozdysponowania węgla do indywidualnych gospodarstw będą mogły podjąć spółki kapitałowe, w których bezpośrednim lub pośrednim akcjonariuszem lub udziałowcem jest Skarb Państwa.

Rozporządzenie Ministra Aktywów Państwowych w sprawie wykazu podmiotów uprawnionych do prowadzenia sprzedaży gminom paliwa stałego określiło jakie podmioty wprowadzające do obrotu są uprawnione do prowadzenia sprzedaży gminom paliwa stałego, z przeznaczeniem do sprzedaży w ramach zakupu preferencyjnego. Akt wymienia następujące spółki:

• Polska Grupa Górnicza S.A. z siedzibą w Katowicach;
• PGE Paliwa sp. z o.o. z siedzibą w Krakowie;
• Węglokoks S.A. z siedzibą w Katowicach;
• Węglokoks Kraj S.A. z siedzibą w Piekarach Śląskich;
• Tauron Wydobycie S.A. z siedzibą w Jaworznie;
• Lubelski Węgiel „Bogdanka” S.A. z siedzibą w Bogdance.

 Z logistycznego punktu widzenia

Gminy zaopatrując się w surowiec na podstawie niniejszej ustawy są zobowiązane do odbioru węgla z miejsca składowania na terenie Polski przez przedsiębiorcę. Następnie będą mogły prowadzić jego sprzedaż korzystając z czterech możliwości jakie przewidział dla nich ustawodawca (art. 5 ust. 5 omawianej Ustawy).

Uprawnione do zakupu preferencyjnego są osoby fizyczne w gospodarstwie domowym, które spełniają warunki uprawniające do dodatku węglowego na podstawie art.2 ust.1 ustawy z dnia 5 sierpnia 2022 roku o dodatku węglowym. Istotną kwestią jest więc fakt, że kwota wspomnianego dodatku o wysokości 3 tys. złotych, jako uwzględniona przy zakupie węgla kamiennego, zniweluje ostateczną cenę surowca do 1000 złotych. Powyżsi uprawnieni mogą składać wniosek do gminy o zakup preferencyjny na piśmie lub za pomocą środków komunikacji elektronicznej.

Co warte zapamiętania – ustawa ma charakter epizodyczny, co oznacza, że jest rezultatem wyjątkowej sytuacji międzynarodowej, która zmusza do szybkich reakcji na problemy powstające wokół zagadnienia sezonu grzewczego. W związku z czym, możliwość prowadzenia zakupu preferencyjnego została w niej ograniczona do dnia 30 kwietnia 2023 roku.

Źródła: 

https://www.gov.pl/web/premier/projekt-ustawy-o-zakupie-preferencyjnym-paliwa-stalego-przez-gospodarstwa-domowe2
https://sip-1legalis-1pl-1lp6svaa20020.han.bg.us.edu.pl/document-full.seam?documentId=mfrxilrtg4ytqmbqgu3toltwmvzc4mjzgi3ts&refSource=search
https://samorzad.pap.pl/kategoria/aktualnosci/ustawa-o-dystrybucji-wegla-przez-samorzady-wraz-z-rozporzadzeniami

Autorka: Martyna Cechmajster