Centralne Biuro Zwalczania Cyberprzestępczości

Zagrożenie cyberbezpieczeństwa

Postęp technologii informatycznych i powszechny dostęp do Internetu generuje liczne zagrożenia dla cyberbezpieczeństwa. Wysoki stopień anonimowości w przestrzeni wirtualnej jest udogodnieniem dla działalności przestępczej zarówno o charakterze ekonomicznym, jak i kryminalnym (np. przestępstwa narkotykowe czy o charakterze pedofilskim). Jak wynika z danych statystycznych, w ostatnich latach można zaobserwować znaczny wzrost incydentów cyberprzestępczości, związanych m.in. z: mową nienawiści, tzw. hejtem w sieci, oszustwami finansowymi, wykorzystywaniem złośliwych oprogramowań oraz oszustwami lub wymuszeniami przy wykorzystaniu narzędzi anonimizujących. Nadto można zauważyć nasilenie zagrożeń o charakterze terrorystycznym i podłożu polityczno-ideologicznym.

W związku z powyższym przyznać trzeba, że obecna struktura Policji nie jest w stanie skutecznie walczyć z tego rodzaju przestępstwami, dlatego konieczne jest stworzenie nowych miejsc pracy przewidzianych dla policjantów, którzy będą zajmowali się tylko i wyłącznie cyberprzestępczością. Warto podkreślić, że cyberprzestępczość nie tyle wyznacza nową kategorię przestępstw, co zapewnia nowe metody lub tworzy nową przestrzeń do ich popełniania.

Utworzenie CBZC

Od 2016 roku w strukturach komendy głównej oraz komend wojewódzkich występują biura do walki z cyberprzestępczością, natomiast podpisana przez Prezydenta ustawa z dnia 17 grudnia 2021 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z powołaniem Centralnego Biura Zwalczania Cyberprzestępczości przewiduje utworzenie w Policji nowego rodzaju służby, tj. służby zwalczania cyberprzestępczości, która wyróżniać się będzie przede wszystkim zakresem wykonywanych zadań, ale także systemem rekrutacji, szkoleń i wynagrodzeń dla funkcjonariuszy.

12 stycznia 2022 roku to pierwszy dzień istnienia Centralnego Biura Zwalczania Cyberprzestępczości. Ma być to nowy pion policji, stworzony na wzór Centralnego Biura Śledczego. Analogicznie do tej struktury kierownictwo nad nowoutworzoną jednostką powierza się komendantowi CBZC, będącemu organem podległym Komendantowi Głównemu Policji, który zaś staje się bezpośrednim przełożonym policjantów CBZC. Powoływanie i odwoływanie komendanta CBZC, spośród oficerów policji, należy do ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji na wniosek Komendanta Głównego Policji. Z kolei zastępców komendanta CBZC spośród oficerów policji powołuje i odwołuje Komendant Główny Policji na wniosek komendanta CBZC. Sam komendant CBZC posiada także kompetencje o charakterze kadrowo-szkoleniowym w stosunku do policjantów CBZC. Warto także wspomnieć, że siedzibą Komendanta CBZC jest miasto stołeczne Warszawa. Niezbędny stan etatowy tej jednostki ma systematycznie (co roku) wzrastać, aż docelowo osiągnie 1800 etatów policyjnych.

Ustawa reguluje także maksymalny nakład finansowy przeznaczony na stworzenie CBZC, który wynosi 4 430 000 tys. zł. Komendant Główny Policji ma za zadanie monitorować wykorzystanie środków pieniężnych, a w przypadku zagrożenia przekroczeniem lub przekroczenia w danym roku budżetowym limitu wydatków, wprowadzić mechanizm korygujący, polegający na zmniejszeniu wydatków budżetu państwa, będących skutkiem finansowym niniejszej ustawy.

Zadania CBZC i kompetencje funkcjonariuszy

Jak wynika bezpośrednio z art. 5d rzeczonej ustawy:

Centralne Biuro Zwalczania Cyberprzestępczości jest jednostką organizacyjną Policji służby zwalczania cyberprzestępczości, odpowiedzialną za realizację na obszarze całego kraju zadań w zakresie:

1) rozpoznawania i zwalczania przestępstw popełnionych przy użyciu systemu informatycznego, systemu teleinformatycznego lub sieci teleinformatycznej oraz zapobiegania tym przestępstwom, a także wykrywania i ścigania sprawców tych przestępstw;

2) wspierania, w niezbędnym zakresie, jednostek organizacyjnych Policji w rozpoznawaniu, zapobieganiu i zwalczaniu przestępstw, o których mowa w pkt 1, a także wykrywaniu i ściganiu sprawców tych przestępstw.

Nowe przepisy mają za zadanie rozszerzyć możliwości policji do pracy operacyjnej w przypadku podejrzenia cyberprzestępstw. Funkcjonariusze CBZC mają zatem możliwość przeprowadzania działań operacyjno-rozpoznawczych, dochodzeniowo-śledczych, a także administracyjno-porządkowych, które wynikają z ustawy o Policji. W tym miejscu można dostrzec kolejne analogie z Centralnym Biurem Śledczym Policji, gdyż Komendantowi CBZC przysługują takie same uprawnienia jak Komendantowi CBŚP m.in.: w zakresie kontroli operacyjnej, zakupu kontrolowanego, uzyskiwania i korzystania z informacji stanowiących tajemnice prawnie chronione, niejawnego nadzorowania – wytwarzania, przemieszczania, przechowywania i obrotu przedmiotami przestępstwa oraz uzyskiwania danych niestanowiących treści przekazu telekomunikacyjnego – przesyłki pocztowej albo przekazu w ramach usługi świadczonej drogą elektroniczną.

Wojska Obrony Cyberprzestrzeni

8 lutego 2022 r. podczas konferencji w Wojskowej Akademii Technicznej minister obrony narodowej, Mariusz Błaszczak, ogłosił powołanie nowego komponentu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej – Wojska Obrony Cyberprzestrzeni. Są one przeznaczone do przeprowadzania w cyberprzestrzeni działań o charakterze obronnym oraz, w razie potrzeby, działań ofensywnych. Umożliwi to zapewnienie wyższego poziomu bezpieczeństwa w cyberprzestrzeni, której obrona należy do podstawowych zadań kolektywnej obrony NATO, co potwierdzono podczas szczytu NATO w Warszawie w 2016 r.

Źródło:

https://orka.sejm.gov.pl/Druki9ka.nsf/0/1DC336ABF6F97425C125878E003AC09A/%24File/1742.pdf

https://www.gov.pl/web/obrona-narodowa/wojska-obrony-cyberprzestrzeni-rozpoczynaja-dzialalnosc