Uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne – zmiany od 1 grudnia 2021 r.

Restrukturyzacja jest terminem o złożonym i wieloaspektowym charakterze. Celem postępowań restrukturyzacyjnych jest uniknięcie ogłoszenia upadłości dłużnika poprzez wyposażenie go w szeroki wachlarz procedur, które przebierają formę naprawczą i oddłużeniową. Procedury te, w zależności od sytuacji finansowo-ekonomicznej dłużnika, mają zapewnić najwłaściwsze dla niego rozwiązanie problemu, przy jednoczesnym poszanowaniu słusznych interesów wierzycieli.

W zależności od potrzeb i możliwości dłużnika postępowanie restrukturyzacyjne może przybrać jedną z czterech form:

1. postępowanie układowe,

2. postępowanie sanacyjne,

3. przyspieszone postępowanie układowe,

4. postępowanie o zatwierdzenie układu.

Ostatnie z wymienionych powyżej postępowań, występuje w polskim systemie prawnym od 1 stycznia 2016 r. Do niedawna było jednak mało popularne, niemal martwe, ponieważ na pewnym etapie postępowania nie zapewniało ono żadnej gwarancji ochrony przed egzekucją czy przed wypowiedzeniem umów. Powyższe jednak uległo zmianie, co jest bezpośrednio związane ze skutkami ekonomicznymi pandemii COVID-19 i procedurą „uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego”, wprowadzoną ustawą z dnia 19 czerwca 2020 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19.

Covidowe, doraźne „uproszczone postępowanie”, zniknie jednak z polskiego systemu prawnego z dniem 1 grudnia 2021 r. i zostanie zastąpione stałym instrumentem wprowadzonym nowelizacją ustawy Prawo restrukturyzacyjne. Postępowanie to będzie wszczynane i prowadzone wyłącznie elektronicznie, tj. w systemie teleinformatycznym do obsługi postępowań restrukturyzacyjnych i upadłościowych. Nad zmianami dotyczącymi prawa restrukturyzacyjnego na bieżąco czuwa r.pr. Prof. UŚ dr hab. Mirosław Pawełczyk — partner zarządzający Kancelarii i członek Zespołu do spraw nowelizacji przepisów ustawy — Prawo restrukturyzacyjne, powołanego przez Ministra Sprawiedliwości w dniu 19 października 2021 r. Zmiany, jakie nastąpią w grudniu 2021 r. Od 1 grudnia 2021 r., na etapie zawierania układu z wierzycielami, dłużnik będzie mógł skorzystać z tzw. parasola przeciwegzekucyjnego, na wzór tego wprowadzonego w tymczasowej regulacji covidowej. Ochronę uzyskuje się z momentem obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego. Trwa ona aż do momentu rozpoznania wniosku o zatwierdzenie układu przez sąd. O samym obwieszczeniu nie decyduje jednak dłużnik, tylko nadzorca układu.

Kto będzie mógł skorzystać z nowych rozwiązań?

Z rozwiązań tych może skorzystać każdy przedsiębiorca, bez względu na formę prowadzonej działalności i branżę, w której działa. Z procedury tej skorzystać mogą również spółki kapitałowe. Przesłanką skorzystania z takiego rozwiązania jest kryzys ekonomiczny w przedsiębiorstwie – w ujęciu prawnym oznacza on niewypłacalność lub zagrożenie niewypłacalnością.

Wady i zalety postępowania

Rozwiązanie to posiada niewątpliwie wiele zalet. Przede wszystkim stanowi znaczne usprawnienie procesu restrukturyzacji. Dodatkowo, z perspektywy dłużników, ogromnym plusem jest ogólnodostępność tej procedury. Trzeba jednak pamiętać, że nie jest to remedium na problem niewypłacalności. Dłużnik musi bowiem przedstawić plan naprawy, w tym pomysł na to, jak zamierza pozyskać środki na spłatę wierzytelności. Wspomniana wcześniej powszechność procedury, z perspektywy wierzycieli, może stanowić również niedogodność, zwłaszcza ze strony nielojalnych dłużników, którzy chcą wszcząć postepowanie o zatwierdzenie układu tylko w celu zyskania czasowej ochrony przed egzekucją. Pewną zaporę w tej sytuacji stanowi zasada, zgodnie z którą z parasola przeciwkegzekucyjnego można skorzystać tylko raz na dziesięć lat. Ponadto w trakcie całego procesu restrukturyzacyjnego dłużnik jest ograniczony w zarządzie – oznacza to, że nie może samodzielnie wykonywać czynności przekraczających zwykły zarząd bez zgody nadzorcy układu. Można zatem stwierdzić, że na linii dłużnik-wierzyciel powstaje w pewnym sensie równowaga.